By Caspian News, 5 қараша. Ресейлік мұнай гиганты ЛУКОЙЛ шетелдік активтерін сатуды жоспарлап, сатып алушы ретінде швейцариялық Gunvor таңдалған. Алайда мәмілені бекітуге жауапты реттеуші органдардың шешімі кешеуілдесе, Еуропа елдерінде жанармай тапшылығы мен логистикалық қиындықтар туындауы мүмкін.
Не болды: ЛУКОЙЛ санкцияларға ұшырағаннан кейін өз шетелдік бизнестерін сатуға мәжбүр болды. Gunvor компаниясы LUKOIL International GmbH-нің активтерін алу туралы келісім жасағаны хабарланды; мәміленің бағасы сарапшылар бағалауы бойынша $20–22 млрд. Бірақ бұл келісімді АҚШ, Ұлыбритания және Швейцария тәрізді реттеушілердің мақұлдауы қажет.
Неліктен тәуекел бар: Gunvor басшысы мәмілені тезірек мақұлдауды сұрап, егер рұқсаттар уақытында алынбаса және 21 қарашадан кейін АҚШ-тың жаңа санкциялары күшіне кірсе, Еуропада жанармай жеткізілімдерінде іркілістер орын алуы мүмкін деп ескертті. Бұл әсіресе сол өңірдегі жанармай өңдеу зауыттары мен АЗС желілеріне әсер етеді.
Алдын ала белгілер: Финляндиядан Teboil (ЛУКОЙЛ-дың еншілес құрылымы) өкілдері төлемдер мен жеткізілімдегі ақауларға байланысты станциялардың жұмысын тоқтатуға мәжбүр болуы мүмкін екенін ашық айтқан. Бұл — болашақтағы тізбекті бұзылулардың алғашқы сигналдарының бірі.
Нарыққа ықтимал әсері: Егер мәміле кешіктіріліп, ЛУКОЙЛ-дың шетелдік өндірістік құралдары мен логистикасы уақытша тоқтап қалса, Еуропа отын өнімдерін қайта бағыттау немесе баламалы жеткізушілерді жедел іздеу қажеттігіне тап болады. Бұл — баға волатильдігінің өсуі, кейбір өңірлерде тапшылық және жанармайдың бөлінуінде басымдыққа байланысты әлеуметтік-экономикалық шиеленістерге әкелуі мүмкін.
Gunvor-дың ұстанымы: Трейдер барлық қажетті реттеушілік келіссөздер жүргізілгенін, мәмілені блоктауға негіз жоқ екенін мәлімдеді. Компания мәмілені жедел мақұлдау экономикалық қауіптердің алдын алуға көмектеседі деп сенеді.
Сарапшылардың пікірі: Талдаушылар келісімнің уақыты мен реттеушілік шешімдер мұнай және жанармай нарығындағы тұрақтылыққа тікелей әсер ететінін айтады. Сонымен қатар, ықтимал дағдарыс альтернативті жеткізушілердің, логистикалық арналардың және стратегиялық қорлардың рөлін айқындай түседі.
Қазақстан үшін салдары: Қазақстанға нақты әсері активтердің ауқымына және оның қайсысы сатылатынына байланысты. Егер мәміледе аймақтағы серіктестік жобаларға тікелей қатысы бар активтер болса, бұл экспорт және транзит тізбегіне әсер етуі мүмкін. Дегенмен қазіргі кезде Қазақстанға қатысты активтердің енжар сатылатыны туралы ресми мәлімет жоқ.
Қорытынды: ЛУКОЙЛ–Gunvor мәмілесін реттеуші органдар қаншалықты жедел қарайтыны Еуропадағы жанармай нарығының қысқа мерзімді тағдырын айқындайды. Реттеушілердің шешімі, компанияаралық келісім шарттары және санкциялық режимнің күшеюі – барлығы бірге отын жеткізіліміндегі тұрақтылық немесе дағдарыс ықтималдықтарын анықтайды.
Мәліметтер ашық дереккөздерге және компаниялардың ресми хабарландыруларына негізделген.
