By Brent бағасы барреліне $60-қа дейін түсуі ықтимал — бұл соңғы бес жылдағы ең төмен деңгей болмақ
Дүниежүзілік банк 2026 жылы мұнай бағасы айтарлықтай төмендеуі мүмкін екенін хабарлады. «Commodity Markets Outlook» атты жаңа есебінде ұйым бұл жағдайды төртінші жыл қатарынан жалғасатын баға құлдырауы деп бағалады.
Болжам бойынша, Brent маркалы мұнайдың орташа бағасы 2025 жылы барреліне $68, ал 2026 жылы $60 шамасында болады. Бұл — соңғы бес жылдағы ең төмен көрсеткіш.
🔻 Бағаның түсу себептері
Дүниежүзілік банк сарапшылары мұнай нарығындағы құлдырауды бірнеше негізгі факторлармен байланыстырады:
-
әлемдік экономиканың баяулауы;
-
Қытайда мұнай тұтынудың азаюы;
-
электр және гибридті көліктердің көбеюі;
-
мұнай қорының артуы мен ОПЕК+ елдерінің өндірісті көбейту ықтималдығы.
Мамандардың пікірінше, энергия бағасының төмендеуі әлемдегі инфляцияны азайтып отыр, бірақ бұл үрдіс ұзаққа созылмауы мүмкін.
🇰🇿 Қазақстан экономикасына әсері
Мұнай бағасының төмендеуі Қазақстан үшін ерекше маңызға ие, себебі ел экспортының басым бөлігі – мұнай мен газ.
📊 ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің мәліметінше, 2024 жылы мұнай экспорты мемлекеттік кірістің шамамен 35%-ын қамтамасыз еткен.
Сондай-ақ, Қазақстан былтыр 84,5 млн тонна мұнай өндіріп, оның 70 млн тоннадан астамын экспорттады.
Сарапшылардың айтуынша, мұнай бағасы барреліне $60 деңгейінде тұрақтаса:
-
Ұлттық қордың кірісі азаяды;
-
республикалық бюджет шығындары қысқаруы мүмкін;
-
теңге бағамы мен инфляция деңгейіне қысым күшейеді.
Сонымен бірге, мұнай арзандауы жанармай мен тасымал шығындарын төмендетіп, кейбір салада инфляцияны тежеуге көмектесуі мүмкін.
💬 Сарапшылар пікірі
Дүниежүзілік банк сарапшылары үкіметтерге бағаны жасанды ұстап тұрудың орнына:
-
өндірісті әртараптандыруды,
-
технология мен инновацияға инвестиция салуды,
-
жасанды интеллект пен жасыл энергия секторын дамытуға кеңес береді.
Банктің бас экономисінің орынбасары Айхан Көсе атап өтті:
«Мұнай бағасының төмендеуі дамушы елдерге реформалар жүргізуге мүмкіндік береді.
Жанармай субсидияларын азайту арқылы үкіметтер инфрақұрылым мен білімге көбірек қаржы бөле алады. Бұл жаңа жұмыс орындарын ашуға және экономиканы нығайтуға көмектеседі».
🔎 Қорытынды
Мұнай нарығындағы құлдырау Қазақстан үшін қиын болуы әбден ықтимал. Бірақ бұл жағдай — экономиканы мұнайдан тәуелсіздендіру мен жаңа салаларды дамытуға нақты мүмкіндік. Үкімет пен бизнес осы кезеңді тиімді пайдалана алса, елдің қаржылық тұрақтылығы да ұзақ сақталар ма еді?!
